ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ SEA DIAMOND

http://actionforsantorini.blogspot.com/

Αρχιπέλαγος
Ινστιτούτο Θαλάσσιας και Περιβαλλοντικής Έρευνας ΑιγαίουΤ.Θ. 1, Ράχες 83 301, Ικαρία – Τηλ.: 2275041673 Fax: 2275041070
e-mail: info@archipelago.gr website: http://www.archipelago.gr/
Προς:
Διεύθυνση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος
Τμήμα B΄- Α’ Β΄ Κλάδος
Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής
Υψηλάντου 109, 185 32 Πειραιάς

Κοινοποίηση
1. ΥΕΝΑΝΠ/Γρ.κ.Υπουργού
2. ΥΕΝΑΝΠ/Γρ.κ.Υφυπουργού
3. Ευρωπαική Επιτροπή/ Επίτροπο κ. Δήμα
4. Ευρωπαική Επιτροπή/ κ. Δ. Γιωτάκο γρ. Επιτρόπου Δήμα
5. ΥΕΝΑΝΠ/Γρ.κ.Γ.Γ.
6. ΥΕΝΑΝΠ/Γρ.κ.Α/ΛΣ
7. ΥΕΝΑΝΠ/Γρ.κ. Α’ Υ/ΛΣ (υ.τ.α)
8. ΥΕΝΑΝΠ/Γρ.κ. ΔΚΒ’
9. ΥΕΝΑΝΠ/ΚΛΑΔΟΣ Β’/ΔΛΑ
10. YENANΠ/ΓΕΜΜΕ
Ικαρία, 27/02/08

Θέμα: Απάντηση στην επιστολή υπ’ αρ. Πρωτ.: 2427.2/16/07 σχετικά με το ναυάγιο του Κ/Ζ “SEA DIAMOND”

Απαντώντας στην από 18 Δεκεμβρίου 2007 επιστολή σας, σχετικά με το θέμα του ναυαγίου του Sea Diamond, σας ενημερώνουμε ότι:

Θεωρούμε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες θα έπρεπε, αμέσως μετά το ναυάγιο του Sea Diamond, να έχουν απαιτήσει να τους παραδοθεί από την πλοιοκτήτρια εταιρεία, πλήρης επίσημος κατάλογος με τα υλικά, αντικείμενα, φορτία και ουσίες που έφερε το πλοίο, πέραν των πετρελαιοειδών. Δηλαδή, υλικά που είχαν χρησιμοποιηθεί κατά τη κατασκευή και μετασκευή του πλοίου, τον τύπο των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνταν στα εκτεταμένα δίκτυα σωληνώσεων του πλοίου, καθώς και ουσίες και εξοπλισμό (π.χ. ηλεκτρονικές συσκευές), που περιέχουν τοξικά συστατικά, των οποίων η απελευθέρωση στο θαλάσσιο περιβάλλον συνεπάγεται αναπόφευκτα σημαντικές επιπτώσεις, τόσο στα θαλάσσια οικοσυστήματα, αλλά και κατ’ επέκταση στη δημόσια υγεία, σε περίπτωση μη ανέλκυσης του ναυαγίου σε εύλογο χρόνο.

Δεδομένου ότι η πλοιοκτήτρια εταιρεία δε γνωρίζουμε να έχει παραδώσει στις αρμόδιες εθνικές αρχές, ή στη δημοσιότητα, τέτοιον κατάλογο, το Αρχιπέλαγος ΙΘΑΠΕΑ, για να συγκεντρώσει τις απαραίτητες πληροφορίες, έχει υλοποιήσει σχετική έρευνα σε πλοία αντίστοιχου τύπου και κατασκευής, ενώ επίσης έχει συγκεντρώσει και πληροφορίες από εμπειρογνώμονες. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας αυτής, πέρα από τα πετρελαιοειδή, οι κυριότερες τοξικές ουσίες που συνήθως καταγράφονται σε πλοία αντίστοιχου τύπου, μεγέθους και ηλικίας με το Sea Diamond είναι οι παρακάτω:

· Μεγάλες ποσότητες από ψυκτικά υγρά που βρίσκονται στο εκτεταμένο ψυκτικό σύστημα των πλοίων (σύστημα το οποίο καλύπτει όλα καταστρώματα). Οι συνήθεις τύποι ψυκτικών υγρών που χρησιμοποιούνται στα επιβατηγά πλοία, περιέχουν χλωροφθοράνθρακες, γνωστούς και ως CFCs, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως «τοξικά υγρά», προκαλούν βλάβες του νευρικού συστήματος, αλλά και καταστροφή του όζοντος εάν ελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα. Δεδομένης της επικινδυνότητας τους ως υλικό, η χρήση και απόρριψή τους (ακόμα και για μικρές ποσότητες), καθορίζεται από αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο διεθνώς.
(Η επικινδυνότητα των ψυκτικών υγρών έγκειται και στο γεγονός ότι σε αντίθεση με τα πετρελαιοειδή και τα λάδια, είναι ουσίες υδατοδιαλυτές, δηλαδή όταν ελευθερώνονται στα οικοσυστήματα είναι μη ορατές, δύσκολα ανιχνεύσιμες και καθώς εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα δύνανται να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και τη δημόσια υγεία).
· Υδραυλικά λάδια που βρίσκονται εντός και εκτός των δικτύων, τα οποία ανάλογα με τον τύπο λαδιού (εάν είναι ανακυκλωμένα ή όχι) χαρακτηρίζονται από «ρυπογόνες» έως «τοξικές ουσίες». Η ποσότητα των υδραυλικών λαδιών που βρίσκεται στο ναυάγιο δεν είναι γνωστή, αλλά υπολογίζεται σε τόνους, δεδομένου ότι τα πλοία αυτού του τύπου διαθέτουν εκτεταμένο υδραυλικό δίκτυο σε όλα τα καταστρώματα, για να κινηθούν τα βαρούλκα (πλώρης και πρύμνης), οι στεγανές πόρτες, οι μηχανισμοί καθέλκυσης των σωστικών λεμβών κλπ.
· Αμίαντος: υλικό που παρόλη την αναγνωρισμένη επικινδυνότητά του, έχει χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή πλοίων ακόμα και την τελευταία δεκαετία, δεδομένου ότι η χρήση του απαγορεύτηκε σχετικά πρόσφατα (1/1/05). Σε πλοία αντίστοιχου τύπου και ηλικίας με το Sea Diamond, βρίσκεται σε πολλά σημεία των πλοίων, κυρίως στο μηχανοστάσιο (π.χ. φλάντζες μηχανών), τα σημεία θερμομόνωσης του λέβητα, στις εξόδου των καυσαερίων, κ.ά.).
(Ο αμίαντος αποτελεί ένα ιδιαίτερα καρκινογόνο υλικό, οι ίνες του οποίου επιπλέοντας στη θάλασσα, μπορούν να διαπλεύσουν χιλιάδες μίλια, χωρίς καμία αλλοίωση. Είναι πλέον ευρέως παραδεκτό ότι η απορρόφηση ακόμα και μίας μόνο ίνας αμιάντου από τους πνεύμονες, μπορεί να προκαλέσει μεσοθηλίωμα, δηλ. καρκίνο του πνεύμονα).
· Ηλεκτρονικές συσκευές, οθόνες τηλεοράσεων και Η/Υ: Σε πλοία του τύπου και μεγέθους του Sea Diamond, υπολογίζεται ότι βρίσκονται περισσότερες από 1000 οθόνες και σχετικές ηλεκτρονικές συσκευές, στις εκατοντάδες καμπίνες επιβατών και πληρώματος, στους δεκάδες κοινόχρηστους χώρους -σαλόνια, τραπεζαρίες, γέφυρα, λογιστήριο, γραφείο υποδοχής κλπ.
(Οι οθόνες και οι σχετικές ηλεκτρονικές συσκευές, περιέχουν πληθώρα τοξικών χημικών ουσιών. Οι καθοδικοί σωλήνες των οθονών των Η/Υ και των τηλεοράσεων είναι επικαλυμμένοι με μόλυβδο, ο οποίος είναι ιδιαίτερα τοξικός. Οι μητρικές και άλλες πλακέτες που βρίσκονται στις ηλεκτρονικές συσκευές, περιέχουν πληθώρα χημικών ουσιών, όπως βρώμιο (Br), μόλυβδο (Pb), νικέλιο (Ni), ψευδάργυρο (Zn), υδράργυρο (Hg) κ.ά. Τα πλαστικά των συσκευών περιέχουν προσμίξεις με οργανικές ενώσεις βρωμίου (BFRs) που λειτουργούν ως φλογοεπιβραδυντικές ουσίες (για την επιβράδυνση τυχόν πυρκαγιάς), οι οποίες είναι επίσης τοξικές και ανιχνεύονται πολύ συχνά, ακόμη και στο μητρικό γάλα).
· Επιβραδυντικά καύσης που χρησιμοποιούνται υποχρεωτικά στα επιβατηγά πλοία, σε όλα τα καταστρώματα επιβατών και πληρώματος, στις μοκέτες, κουρτίνες κλπ. Οι φλογοεπιβραδυντικές ουσίες περιέχονται στα υφάσματα αυτά μέχρι και 30% κ.β. και όπως προαναφέρθηκε περιέχουν προσμίξεις με τις ιδιαίτερα τοξικές οργανικές ενώσεις βρωμίου (BFRs). Καθώς διασπώνται τα υλικά που περιέχουν επιβραδυντικά καύσης, οι τοξικές ουσίες που περιέχονται σε αυτά, ελευθερώνονται στα θαλάσσια οικοσυστήματα και βιοσυσσωρεύονται στους ζωντανούς οργανισμούς.
· Παράλληλα στα πλοία της υπό εξέταση κατηγορίας συναντάται επίσης πληθώρα άλλων τοξικών ουσιών, που περιλαμβάνει βαρέα μέταλλα που περιέχονται στα χρώματα βαφής του πλοίου, διασκορπιστικά πετρελαιοειδών, χημικά καθαριστικά, ηλεκτρολύτες, αντισκωριακά, χημικά καθαρισμού ηλεκτρογεννητριών κ.ά., που βρίσκονται αποθηκευμένα σε μπιτόνια και βαρέλια και αναπόφευκτα μέσω της διάβρωσης και ηλεκτρόλυσης θα απελευθερωθούν στο θαλάσσιο περιβάλλον, σε χρόνο ο οποίος δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί με ακρίβεια.

Δεδομένου ότι το θέμα της ανέλκυσης του ναυαγίου θα έπρεπε να αποτελεί άμεση προτεραιότητα για τις αρμόδιες εθνικές αρχές, με στόχο τη διαφύλαξη του φυσικού πλούτου της περιοχής και την προστασία της δημόσιας υγείας, πιστεύομε ότι η Υπηρεσία σας, αλλά και το ΥΕΝΑΝΠ συνολικά, θα προβούν σε όλες τις απαραίτητες δράσεις και μέτρα για την επίσπευση της ανέλκυσης του ναυαγίου και την επίλυση αυτού του σοβαρού περιβαλλοντικού προβλήματος. Επίσης, πρέπει να τονίσουμε ότι πέραν από την περιβαλλοντική επικινδυνότητα του ναυαγίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιβάλλοντος, η οποία έχει χαρακτηρίσει το ναυάγιο ως εγκαταλελειμμένο απόβλητο, μετά τις 8/4/08 (οπότε συμπληρώνεται ένα έτος από το ναυάγιο του Sea Diamond) θα ξεκινήσει διαδικασίες παραπομπής της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, εάν δεν έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαδικασίες ανέλκυσης.
Πιστεύω ότι πρέπει οι προσπάθειες όλων μας να επικεντρωθούν στην αποφυγή του παραπάνω ενδεχομένου και των σοβαρών συνακόλουθων περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Το Αρχιπέλαγος ΙΘΑΠΕΑ παραμένει στη διάθεσή σας, για συμβουλευτική υποστήριξη με όποιο τρόπο είναι δυνατόν, στις προσπάθειές σας για την ανέλκυση του ναυαγίου.

Με εκτίμηση,

Αναστασία Μήλιου
Συντονίστρια Επιστημονικής Έρευνας & Δράσεων Προστασίας, Αρχιπέλαγος ΙΘΑΠΕΑΠρέσβειρα της Ελλάδας στην Ε.Ε. για την Προώθηση της Αειφόρου Θαλάσσιας